آقای شهبازیان ، برای پاکسازی مناطق آلوده به مین چه اقداماتی لازم است و آیا در صورت نیاز کشور عراق نقشه‌های راهنمای میادین مین را در اختیار ایران می‌گذارد؟
مرکز مین زدایی کشور که زیرمجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است متولی امر پاکسازی مین‌های به جا مانده از جنگ تحمیلی و موارد مرتبط با آن است در این مورد اقدامات لازم جهت پاکسازی مناطق مشکوک به مین و نقشه‌هایی که لازم است از طریق مرکز مین زدایی کشوردر اختیارمان قرار داده می‌شود. بعد از پایان جنگ، عراق در این رابطه کمک چندانی به کشور ما نکرد،البته در این مقطع دیگر نیازی هم وجود ندارد چون در حال حاضر بیشتر میادین مین پاکسازی شده و نیروهای ما در این زمینه طوری تخصص پیدا کرده‌اند که احتیاجی به نقشه نیست. نیروها با قرار گرفتن در میدان مین انواع آن  و ترکیب میادین را بررسی، شناسایی و نقشه را به دست می‌آورند و وارد عملیات پاکسازی می‌شوند.
طبق عملیات‌ های پاکسازی مشخص شده کدام منطقه دارای بیشترین اراضی آلوده به مین است؟
جمهوری اسلامی ایران بعد از 8 سال جنگ تحمیلی با تعدادی بیش از 16 تا 20 میلیون انواع مین و گلوله عمل نکرده مواجه بود که این تعداد در وسعتی بیش از 4 میلیون و 200 هزار هکتار در 5 استان مرزی آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان توسط دشمن بعثی کاشته شده بود. که بیشترین مناطق آلوده به مین مربوط به خوزستان وغرب کشور می شود.
مین و مهمات عمل‌نکرده تا چه‌زمانی قادرند قربانی بگیرند؟
بعد از قطعنامه، صدام گفته بود:«سربازان من در خاک ایران هستند!» این جمله معنایش این بود که هر مین حکم یک سرباز را برای او دارد. عراق در جنگ تحمیلی مین‌های مختلفی را در خاک ایران کاشت که شامل مین‌های ضد نفر، ضد خودرو، ضد تانک، ترکشی، زخمی‌کننده و کشنده بود. بیشترین تعداد شهدا و افرادی که مین جانشان را گرفته است، مربوط به مینی به نام والمر است. والمر از معروفترین و پرکاربردترین مین‌هایی است که در دوران دفاع مقدس توسط عراقی‌ها به کار برده شد. این مین قبل از انفجار 40 تا 50 سانتیمتر به هوا پرتاب و بعد منفجر می‌شود و چیزی بیش از20 هزار ساچمه به شعاع 50 متر پخش می‌کند. انواع مین‌ها تا سالیان زیاد تهدیدی جدی برای جان انسان‌ها محسوب می‌شوند.
نزدیک به 30 سال از پایان جنگ می‌گذرد اما همچنان ما هر از چند گاهی اخباری را می‌شنویم که مین  جان هموطنی را گرفته است، درخصوص محدوده‌های خطر مین چطور به اهالی منطقه اطلاع‌رسانی می‌شود؟
مناطق مین محصور‌ند و سیم خاردار دارند. این موارد معمولاً برای افرادی مثل عشایر کوچ نشین که در اطراف آن منطقه تردد می‌کنند، رخ می‌دهد. در هر صورت مناطق ممنوعه با تابلو و علائم هشدار دهنده مشخص شده است و مرکز مین زدایی کشور با همکاری نهادهای ذیربطی مثل وزارت کشور، جهاد کشاورزی، سازمان هلال احمر، بهزیستی، محیط زیست، امور عشایری و نیروهای مسلح در خصوص آموزش‌های مردمی و آشنایی مردم با خطر مین آموزش‌هایی به افراد بومی منطقه ارائه می‌دهند اما گاهی بر اثر سهل‌انگاری و بعضی اوقات حساسیت‌هایی که برخی افراد به خرج می‌دهند و اصرار دارند منطقه را ببینند حادثه‌هایی این چنین رخ می‌دهد.
جشن پاکسازی در استان‌های مرزی با چه اطمینانی برگزار می‌شود؟
من چند وقت پیش خبری خواندم مبنی بر اینکه در یکی از کشورهای اروپایی یک راکت پیدا کردند که مربوط به جنگ جهانی دوم بود. منظور اینکه هیچ‌کس به جرأت نمی‌تواند با اطمینان صددرصد بگوید که اینجا کار پاکسازی تمام شده است،چون شما تعداد مین را ندارید. با این حال کاوشگران ما در منطقه‌ای که پاکسازی می‌کنند تا عمق 12 متری زمین از نبود وجود مین اطمینان حاصل می‌کنند. اما بر اثر زمان و تغییرات جوی و جابه جایی مین‌ها امکان درصد پایینی از جا ماندن مین در عمق‌های بیش از 12 متر را هم باید داد. معمولاً زمانی که تا 95 درصد مین زدایی در منطقه‌ای انجام می‌شود، مسئولان مرکز مین زدایی کشور تصمیم به برگزاری جشن پاکسازی می‌گیرند. اکنون در کشور ما وسعت زیادی از مناطق آلوده به مین پاکسازی و برای مصارفی چون  کشاورزی استفاده می‌شود و تا امروز مشکلی هم به وجود نیامده است، اما در منطقه غرب به دلیل قرار داشتن مناطق آلوده در مسیر رودخانه‌ای مثل رودخانه کنگیر در استان ایلام کاوشگران این احتمال را در نظر می‌گیرند که در اثر جابه‌جایی آب مین‌ها جابه‌جا شده باشد یا در عمق پایین قرار گرفته باشند.
چه مراحلی برای شناسایی عمومی و پاکسازی مناطق آلوده انجام می‌شود؟
شناسایی عمومی و گمانه زنی ترکیب میدان مین نخستین مرحله است بعد از آن نوبت به شناسایی فنی می‌رسد که ابعاد تخصصی کار را شامل می‌شود. درشناسایی فنی تعداد خوشه و نوارهای کاشت مین، عمق و طول آن و همچنین نوع مین‌ها مشخص و سپس معابر ساخته می‌شود. در هر خوشه حداکثر 4 مین می‌تواند وجود داشته باشد. اگر زمان پاکسازی مین‌هایی را که درآوردند تعدادش کمتر از رقم مورد نظر بود یعنی آن منطقه مین گمشده دارد. پس با دستگاه‌های موجود شروع می‌کنند به گشتن و پاکسازی مین گمشده تا آن را پیدا کنند. پس از مرحله پاکسازی سطحی، خنثی‌سازی مین‌ها باید انجام شود. برای این کار مین‌ها را در چاله حفر شده قرار می‌دهند و آنها را منفجر می‌کنند. پس از این مرحله کار مکانیزه آغاز می‌شود و زمین را تا عمق بیشتری از قبل پاکسازی می‌کنند. بعد از انجام این مراحل و برگزاری جشن پاکسازی  زمین در اختیار هموطنان آن منطقه قرار می‌گیرد.
طبق آماری که قبلاً منتشر شده ایران دومین کشور آلوده به مین در جهان است. کمی دراین باره توضیح می‌دهید.
بله همان‌طور که اشاره کردم در طول 8 سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران 16 تا 20 میلیون مین در اراضی مختلف مرزی کشور کاشته شد. به همین خاطر ایران بعد از مصر دومین کشور آلوده به این سلاح جنگی شناخته شده است. با اینکه کشورهایی که حامی صدام بودند در سال‌های بعد از جنگ کوتاهی کردند و برای پاکسازی این مناطق نیروی متخصص در اختیار ما قرار ندادند اما نیروهای جان بر کف عرصه جهاد با اتکا بر دانش و توانایی خودشان و توکل بر خداوند متعال در این عرصه وارد شده‌اند و  می توانند پاکسازی کامل مناطق آلوده در استان‌های مرزی را در آینده ای نزدیک به اتمام برسانند. با این تفاوت که در حال حاضر خیلی از کشور‌های خارجی از نیروهای پاکسازی ایران درخواست می‌کنند برای این کار به آنجا بروند.
پاکسازی در این مناطق زمان خاصی دارد؟
معمولاً در طول روز بین 4 تا 5 ساعت حداکثر پاکسازی انجام می‌شود که ساعت آن بیشتر سعی می‌شود در هوای خنک باشد. بهترین موقع این کار در شهر‌های مرزی که گرمسیری هستند معمولاً اواخر بهمن تا اواخر اردیبهشت ماه که هوای خنکی دارد، است،اما در بقیه ایام سال هم گروه‌های متخصص ما این کار را انجام می‌دهند اما با ساعت کاری‌های معین و با توجه به شرایط آب و هوا.
قانون جهانی برای حمایت از قربانیانی که جانشان را این گونه از دست می‌دهند وجود دارد؟
مهم‌ترین قانون حمایت ازقربانیان مین از لحاظ بین‌المللی کنوانسیون «اتاوا»است که این قرارداد کشورها را مجبور می‌کند از تولید،تکثیر و استفاده ازمین اجتناب کنند که تاکنون نزدیک به 160 کشور به این کنوانسیون پیوسته اند.